Wales nhìn chung là một quốc gia nhiều núi, nằm về bên tây của trung nam đảo Anh.[107] Wales có chiều dài bắc-nam là 270 km và chiều dài đông-tây là 97 km.[108] Diện tích Wales thường được ghi là khoảng 20.779 km².[109][110] Wales giáp với Anh về phía đông, các mặt còn lại đều giáp với biển: biển Ireland về phía bắc và tây, eo biển St George và biển Celtic về phía tây nam và eo biển Bristol về phía nam.[111][112] Wales có khoảng 2.700 km đường bờ biển (dọc theo mức triều cao trung bình), tính cả phần đại lục và các đảo.[113] Có trên 50 đảo nằm ngoài khơi đại lục Wales, lớn nhất trong đó là Anglesey.

Phần lớn cảnh quan của Wales là núi, đặc biệt là tại miền bắc và miền trung. Các dãy núi tạo thành từ thời kỷ băng hà cuối cùng. Các núi cao nhất tại Wales thuộc vùng Snowdonia (Eryri), trong đó có 5 núi cao trên 1.000 m. Đỉnh núi cao nhất là Snowdon (Yr Wyddfa) với 1.085 m.[114][115] 14-15 núi tại Wales có độ cao trên 3.000 foot (910 mét) được gọi chung là "Welsh 3000s" và nằm trong một khu vực nhỏ tại phía tây bắc.[116] Đỉnh cao nhất ngoài khu vực này là Aran Fawddwy với 905 mét (2.969 foot), nằm tại phía nam của Snowdonia.[117] Brecon Beacons nằm tại miền nam (đỉnh cao nhất là Pen y Fan với 886 m), và liền với dãy Cambrian tại Trung Wales. Đỉnh cao nhất của dãy Cambrian là Pumlumon với 752 m.

Wales có ba vườn quốc gia: Snowdonia, Brecon Beacons và Pembrokeshire Coast. Nơi đây có 5 khu cảnh đẹp tự nhiên nổi bật (AONB): Anglesey, dãy Clwydian và thung lũng Dee, bán đảo Gower, bán đảo Llŷn, và thung lũng Wye.[118] Bán đảo Gower là khu vực đầu tiên tại Anh Quốc được xác định là một AONB, vào năm 1956. 42% đường bờ biển phía nam và phía tây của Wales được xác định là bờ biển di sản, có 13 dải bờ biển được xác định cụ thể.[119] Mặc dù có các bãi biển di sản và được đánh giá cao; bờ biển phía nam và phía tây của Wales, cùng với bờ biển Ireland và Cornwall, thường xuyên bị tổn hại do gió tây Đại Tây Dương/gió tây nam, chúng cũng đã làm chìm và đắm nhiều tàu thuyền. Đêm ngày 25 tháng 10 năm 1859, có trên 110 tàu bị phá hủy ngoài khơi Wales khi một cơn bão thổi đến từ Đại Tây Dương.[120] Tai họa lớn nhất là sự kiện chìm tàu Royal Charter ngoài khơi đảo Anglesey vào năm 1859 khiến 459 người chết.[121] Số lượng tàu đắm quanh bờ biển Wales đạt đỉnh vào thế kỷ XIX khi trung bình mỗi năm tổn thất trên 100 tàu và khoảng 78 thủy thủ.[122]

Bảy kỳ quan của Wales (Seven Wonders of Wales) là một danh sách dưới dạng bài vè về bảy địa danh địa lý và văn hóa tại Wales, có lẽ được sáng tác vào cuối thế kỷ XVIII dưới ảnh hưởng của du lịch từ Anh.[123] Toàn bộ các "kỳ quan" đều nằm tại miền bắc của Wales: Snowdon (đỉnh cao nhất), chuông Gresford (trong nhà thờ Các Thánh từ thời Trung Cổ), cầu Llangollen (xây năm 1347 qua sông Dee), giếng St Winefride (một điểm hành hương) tại Holywell, Flintshire, tháp chuông Wrexham (từ thế kỷ XVI, tại Nhà thờ St Giles, Wrexham), các cây thủy tùng Overton (có từ thời cổ đại, tại khuôn viên Nhà thờ St. Mary thuộc Overton-on-Dee) và Pistyll Rhaeadr – một thác nước có độ cao 73 m.[124]

Khí hậu

Wales nằm trong vùng ôn đới bắc; có khí hậu đại dương, hay thay đổi, và là một trong những quốc gia mưa nhiều nhất tại châu Âu.[125][126] Thời tiết Wales thường có nhiều mây, mưa và gió, với mùa hè ấm và mùa đông dịu.[125][127] Do Wales có vĩ độ cao tại Bắc bán cầu, thời gian ban ngày dài vào mùa hè và ngắn vào mùa đông. Aberystwyth nằm giữa bờ biển phía tây và có gần 17 tiếng ban ngày vào hạ chí. Thời gian ban ngày vào giữa đông chỉ hơn bảy tiếng rưỡi.[128] Wales có biến thiên rộng về địa lý, gây ra khác biệt địa phương về ánh nắng, mưa và nhiệt độ. Nhiệt độ trung bình năm tại duyên hải đạt đến 10,5 °C, các khu vực nội lục ở mức kém hơn 1 °C. Nhiệt độ mát hơn theo độ cao, nhiệt độ trung bình năm giảm trung bình khoảng 0,5 °C mỗi 100 m. Do đó, phần cao của vùng Snowdonia có nhiệt độ trung bình năm là 5 °C.[125] Nhiệt độ tại Wales vẫn cao hơn so với những nơi khác cùng vĩ độ, nguyên nhân là do dòng Bắc Đại Tây Dương thuộc hải lưu Gulf Stream. Dòng chảy đại dương mang nước ấm đến những nơi có vĩ độ cao ở phía bắc, nó có tác động tương tự lên hầu hết phần tây-bắc châu Âu. Ngoài tác động đến các khu vực duyên hải của Wales, không khí được làm ấm từ Gulf Stream còn thổi sâu hơn vào nội lục.[129]

Ở những vùng thấp, mùa hè có xu hướng ấm và nắng. Nhiệt độ cao nhất trung bình là từ 19 và 22 °C (66 và 72 °F). Mùa đông có xu hướng khá ẩm, song mưa hiếm khi quá nhiều và nhiệt độ thường ở trên mức đóng băng. Mùa xuân và mùa thu có cảm giác khá tương tự và nhiệt độ có xu hướng trên 14 °C.[130]

Thời gian ngắn nhất trong năm có xu hướng là giữa tháng 5 và tháng 8. Bờ biển tây-nam là nơi nắng nhất tại Wales, trung bình có trên 1.700 giờ nắng mỗi năm. Thời gian âm u nhất trong năm có xu hướng là giữa tháng 11 và tháng 1. Khu vực ít nắng nhất là vùng núi, một số nơi trung bình có ít hơn 1.200 giờ nắng mỗi năm.[125][126] Gió thịnh hành có hướng tây-nam. Các khu vực bờ biển có nhiều gió nhất, gió mạnh xuất hiện thường xuyên nhất vào mùa đông, trung bình 15 đến 30 ngày mỗi năm tùy theo địa điểm. Tại nội lục, gió mạnh trung bình xuất hiện ít hơn sáu ngày mỗi năm.[125]

Mô hình lượng mưa cho thấy có khác biệt đáng kể. Xa về phía tây, lượng mưa dự kiến sẽ cao hơn, lên tới 40%.[126] Tại vùng thấp, không thể dự báo trước mưa tại bất kỳ thời gian nào trong năm, song vào mùa hè các trận mưa có xu hướng ngắn hơn.[130] Vùng cao của Wales có nhiều mưa nhất, thông thường có trên 50 ngày mưa trong các tháng mùa đông (tháng 12, 1, 2), giảm xuống còn 35 ngày mưa vào các tháng mùa hè (tháng 6, 7, 8). Lượng mưa hàng năm tại Snowdonia trung bình là từ 3.000 mm đến 5.000 mm.[126] Có khả năng xảy ra mưa đá hoặc tuyết khi nhiệt độ dưới 5 °C, và tuyết có xu hướng nằm trên mặt đất trung bình 30 ngày mỗi năm. Tuyết rơi vài lần trong mùa đông tại các vùng nội lục, song quanh bờ biển thì tương đối hiếm. Lượng mưa hàng năm bình quân tại các khu vực này có thể dưới 1.000 mm. Swansea là thành phố mưa nhiều nhất tại đảo Anh, với 1.360,8 mm.[127] Trong khi Cardiff là thành phố mưa nhiều thứ năm tại đảo Anh, với 908 mm.[127] Rhyl là thị trấn khô nhất tại Wales, có lượng mưa hàng năm trung bình là 640 mm.[125][126]

• Nhiệt độ cao kỷ lục: 35,2 °C trên cầu Hawarden, Flintshire vào ngày 2 tháng 8 năm 1990.[131]
• Nhiệt độ thấp kỷ lục: -23,3 °C tại Rhayader, Radnorshire (nay là Powys) vào ngày 21 tháng 1 năm 1940.[131]
• Số giờ nắng tối đa trong một tháng: 354,3 giờ tại Pháo đài Dale Fort, Pembrokeshire trong tháng 7 năm 1955.[132]
• Số giờ nắng tối thiểu trong một tháng: 2,7 giờ tại Llwynon, Brecknockshire trong tháng 1 năm 1962.[132]
• Lượng mưa tối đa trong một ngày (0900 UTC − 0900 UTC): 211 mm tại Rhondda, Glamorgan, vào ngày 11 tháng 11 năm 1929.[133]
• Nơi mưa nhiều nhất – trung bình 4.473 mm mỗi năm tại núi Crib Goch thuộc Snowdonia, Gwynedd (cũng là nơi mưa nhiều nhất tại Anh Quốc).[134]

Động thực vật

Sinh vật hoang dã của Wales mang đặc trưng Anh Quốc với một số điểm đặc biệt. Do có đường bờ biển dài, Wales đa dạng về chim biển. Bờ biển và các đảo xung quanh là nơi sống của các bầy chim điên, hải âu Man, hải âu cổ rụt, mòng biển rissa, cốc mào và cụt. Tương tự, do 60% diện tích Wales nằm phía trên đường đồng mức 150 m, quốc gia này đa dạng về chim vùng cao, trong đó có quạ và hoét vòng.[135][136] Các loài chim săn mồi gồm cắt lưng xám, diều mướp và diều hâu đỏ- một biểu trưng quốc gia của động vật hoang dã Wales.[137] Tổng cộng, có trên 200 loài chim khác nhau được tìm thấy tại khu dự trữ RSPB thuộc Conwy, bao gồm các loài chim di trú theo mùa.[138]

Các loài thú lớn tại Wales bị tiêu vong trong giai đoạn Norman, bao gồm gấu nâu, sói và mèo rừng.[139] Ngày nay, các loài thú đáng chú ý gồm chuột chù, chuột đồng, lửng, rái cá, nhím gai và các loài dơi.[139] Hai loài gặm nhấm nhỏ là chuột cổ vàng và chuột sóc nâu là các loài chú ý đặc biệt của Wales, chúng được phát hiện tại khu vực biên giới không bị xáo trộn trong quá khứ.[139] Các loài động vật đáng chú ý khác là rái cá, chồn ecmin và chồn. Thỉnh thoảng người ta trông thấy chồn thông châu Âu, song loài này chưa được ghi nhận chính thức từ thập niên 1950. Chồn hôi bị đẩy tới chỗ gần tuyệt chủng tại đảo Anh, song vẫn còn tại Wales và nay lan rộng nhanh chóng. Có thể trông thấy dê hoang dã tại Snowdonia.[140]

Các vùng biển tây-nam Wales là Gower, Pembrokeshire và Cardigan Bay thu hút các động vật hải dương, bao gồm cá nhám phơi nắng, hải cẩu xám Đại Tây Dương, rùa da, cá heo, cá heo chuột, sứa, cua và tôm hùm. Pembrokeshire và Ceredigion được công nhận là khu vực quan trọng quốc tế về cá heo mõm chai, và New Quay có nơi trú ẩn mùa hè duy nhất cho cá heo mõm chai tại Anh Quốc. Các loài cá sông đáng chú ý gồm có cá hồi chấm hồng, cá chình, cá hồi, cá mòi chấm, cá ốt me và cá hồi Bắc cực, trong khi gwyniad (Coregonus pennantii) là loài đặc hữu tại Wales, chỉ phát hiện thấy trong hồ Bala.[141] Wales cũng nổi tiếng với các loài sò hến như sò nứa, sao sao, trai và ốc mỡ.[141] Cá trích, cá thu và cá tuyết là các loài cá biển phổ biến tại Wales.[141]

Phần vùng cao phía bắc của Snowdonia nuôi dưỡng các loài thực vật tiền băng hà còn sót lại như loài huệ tây Snowdon có tính biểu tượng – Gagea serotina – và các loài núi cao khác như Saxifraga cespitosa, Saxifraga oppositifolia và Silene acaulis. Wales còn có một số loài thực vật không phát hiện thấy tại những nơi khác của Anh Quốc như hoa hồng đá đốm Tuberaria guttata trên đảo Anglesey và Draba aizoides[142] tại Gower.